โรค “ไฟโบรมัยอัลเจีย”

การเจ็บปวดหรือความรู้สึกต่างๆ ดูเหมือนจะไม่ได้ถูกกรองให้น้อยลงในระบบประสาทส่วนกลาง โดยเฉพาะที่ประสาทไขสันหลัง และอาจจะถูกเร่งหรือขยายสัญญาณให้แรงขึ้น และส่งไปบอกสมองส่วนบนมากขึ้น ทำให้รู้สึกเจ็บปวดมากขึ้น ตลอดจนรำคาญต่อสิ่งเร้าทุกอย่างง่ายขึ้น เช่น รำคาญแสง รำคาญเสียง รำคาญสัมผัสทางกาย แม้แต่มีอาการแพ้สารเคมีต่างๆ ง่ายมากกว่าคนปกติ ตลอดจนทนต่อแรงกดดันทางจิตใจไม่ดี

“ผู้ป่วยด้วยโรคไฟโบรมัยอัลเจียจะทนต่อความเครียดได้น้อยมาก รวมถึงความอดทนต่อความเจ็บปวดก็ต่ำ”

อาการสำคัญของโรคไฟโบรมัยอัลเจีย คือ เจ็บปวดกล้ามเนื้อ เอ็นและเนื้อเยื่ออ่อนต่างๆ และจะมีอาการที่พบร่วมด้วยเสมอคือ การอ่อนเพลียนอนไม่หลับ หรือหลับชนิดที่ตื่นขึ้นมาไม่สดชื่น มีการผันแปรทางอารมณ์โดยเฉพาะซึมเศร้าได้บ่อย นอกจากนั้น ยังมีอาการปวดศีรษะ ไม่ว่าจะเป็นชนิดไมเกรน หรือเท็นชั่น มีอาการแปรปรวนของระบบลำไส้ และกระเพาะปัสสาวะได้บ่อย บางครั้งก็พบว่า ผู้ป่วยมีมึนงง สมาธิไม่ดี ความนึกคิดไม่เฉียบแหลมเหมือนขณะปกติ ผู้ป่วยไฟโบรมัยอัลเจีย จะมีจุดกดเจ็บพบได้ตามกล้ามเนื้อ คอ บ่า หลัง หน้าอก ที่แขน และเข่า แพทย์จะวินิจฉัยโดยการซักประวัติและตรวจร่างกาย ตรวจจุดกดเจ็บต่างๆ ส่วนการตรวจทางห้องปฏิบัติการโดยทั่วไป จะพบว่าปกติ นอกจากจะมีโรคอื่นร่วมด้วย

การรักษาโรคไฟโบรมัยอัลเจีย ก็ต้องดูแลด้านจิตใจ ร่างกาย และสิ่งแวดล้อมไปพร้อมๆ กัน ให้ความรู้ความเข้าใจว่า โรคนี้จะไม่มีการเปลี่ยนรูปร่างของข้อ คือไม่ปรากฏให้เห็นเป็นลักษณะพิการ แต่การเจ็บปวด และความสามารถในการทำงานลดลง การร่วมมือกับแพทย์ในการรักษาจะได้ประโยชน์มาก ต้องไม่ท้อถอย และยาที่ใช้ในการรักษาโรคไฟโบรมัยอัลเจีย ที่ใช้กันมากที่สุดอันดับแรกคือ ยาต้านการอักเสบ ที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ รองลงไปคือยาแก้ปวดพารา เซตามอล อันดับสามคือยาคลายเครียดและ ยานอนหลับ หรือใช้ยาทั้ง 3 ชนิดนี้ร่วมกัน ในปัจจุบันมีการใช้ยากลุ่มอื่นๆ อีกหลายกลุ่มมา ช่วยในการรักษาโรคนี้ให้ได้ผลมากขึ้นทั้งยาแก้ปวด กลุ่มอื่น ยากันชัก และฮอร์โมน ส่วนยาแก้ปวด แก้อักเสบที่รักษาโรคข้ออักเสบ เช่น ยาต้านอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ และยาสเตียรอยด์ใช้ไม่ได้ผล

ที่สำคัญที่สุดในการรักษาโรคนี้คือ การติดตามผู้ป่วยอย่างต่อ เนื่องเพื่อเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ป่วย แพทย์จะมีมาตรการในการดูแลเรื่องการผันแปรทางอารมณ์ของผู้ป่วย เช่น ซึมเศร้า ดูแลสภาวะการนอนหลับซึ่งผิดปกติ และดูแลกระบวนการรับรู้ความเจ็บปวด หรือการกลั่นกรองการเจ็บป่วยที่ระบบประสาทของผู้ป่วย ซึ่งอาจต้องใช้ยาที่เหมาะสมช่วย แพทย์ต้องให้ความรัก ความเมตตา เห็นอกเห็นใจผู้ป่วย และประคับประคองจิตใจให้มีเจตนาคติที่ดี ให้ผู้ป่วยคิดในสิ่งที่ดี เพราะผู้ป่วยโรคนี้มักพบว่ามีพื้นฐานทางจิตใจที่เปราะบาง จิตช่วยตนเองไม่ค่อยได้ จิตพยุงตนเองไม่ค่อยได้ ไม่ปล่อยวาง ยังยึดในตัวในตนมาก แพทย์ต้องพยายามให้เวลาแก่ผู้ป่วย โรคนี้ไม่หายขาด แต่สามารถทำให้สบายขึ้นและอาการน้อยลงได้ ลักษณะของโรคเองก็มีอาการมากบ้างน้อยบ้างสลับกันไปคือ อาการเจ็บปวด อาการนอนหลับไม่ดี ปัญหาทางอารมณ์ อาการอ่อนเพลีย และอาการร่วมอย่างอื่น เช่น ลำไส้แปรปรวน กระเพาะปัสสาวะแปรปรวน และปวดศีรษะ เป็นต้น

การทำกายภาพบำบัด การนวดอย่างนุ่มนวล และการให้ความร้อนในรูปแบบของการประคบน้ำอุ่น มักจะบรรเทาได้เพียงชั่วคราว ส่วนการฝังเข็ม และการรักษาด้วยแสงเลเซอร์ไม่ได้ผล การยืดกล้ามเนื้อ และการฉีดยาจุดกดเจ็บบางจุดจะมีประโยชน์ในบางรายที่มีกล้ามเนื้อเกร็งมากๆ การออกกำลังชนิดแอโรบิคมีประโยชน์มาก แต่ต้องเป็นชนิดค่อยเป็นค่อยไป อย่าให้มีการกระแทกมาก และค่อยๆ เพิ่มเวลาการออกกำลังกายอย่างช้าๆ การฝึกเล่นโยคะก็จะเป็นประโยชน์ แต่ต้องระมัดระวังอย่ารุนแรงเกินไป ทุกอย่างต้องเป็นชนิดก้าวกระเถิบช้าๆ

การปรับปรุงสิ่งแวดล้อมในการนอนก็สำคัญ ห้องนอนต้องเงียบและมืด อากาศสบายเพื่อให้หลับดี วินัยการนอนก็สำคัญ ผู้ป่วยต้องเข้านอนเป็นเวลาสม่ำเสมอคงที่ทุกวัน ถ้านอนหลับได้ดี อาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อและอาการอื่นๆ จะลดลง

ดังนั้นเราจึงสรุปเกี่ยวกับ โรคไฟโบรมัยอัลเจีย ว่าเป็นโรคของการเจ็บปวดที่ร่างกาย มีอาการอารมณ์แปรปรวน มีความผิดปกติในการนอนหลับ และมีอาการอ่อนเพลีย ตลอดจนมีอาการร่วมอย่างอื่น เช่น ปวดศีรษะ ลำไส้แปรปรวน กระเพาะปัสสาวะแปรปรวน มองภายนอกไม่พบว่ามีความผิดปกติของร่างกาย ผู้ป่วยจึงไม่ได้รับความเห็นอกเห็นใจจากสังคม ผู้ป่วยก็เกิดสภาวะน้อยใจ อาการก็ยิ่งมากขึ้น การรักษาต้องรักษาแบบองค์รวม คือ ดูแลจิตใจ ดูแลร่างกาย คือให้ยาปรับสารเคมีในสมอง และดูแลสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม การออกกำลังกายที่เหมาะสม ตลอดจนการให้ความรู้ความเข้าใจต่อผู้ป่วย และญาติจะช่วยได้มาก

แต่อาจกล่าวว่าโรคนี้เป็นสภาวะที่สลับซับซ้อนมากที่สุดสำหรับมนุษย์ในโลกนี้ก็ว่าได้ เพราะยังไม่มียาใดที่จะนำมารักษาโรคนี้ให้หายขาดได้ และสภาวะไฟโบรมัยอัลเจียจะคงอยู่คู่กับมนุษย์เราไปอีกนาน ดังนั้น เราหรือใครที่ยังไม่เข้าข่ายอาการของโรคนี้ ควรดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อให้ห่างไกลจากโรคนี้ได้..