ความร่วมมือระหว่างกระทรวงศึกษาธิการและยูเนสโก- ยูเนสโก

                   ประเทศไทยเข้าเป็นสมาชิกองค์การยูเนสโกเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2492  นับเป็นประเทศสมาชิกลำดับที่ 49 และคณะรัฐมนตรีได้มีมติแต่งตั้งคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (National Commission for UNESCO) เพื่อให้เป็นไปตามกฎบัตรของยูเนสโก โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เป็นรองประธานและมีรองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (ฝ่ายต่างประเทศ) เป็นเลขาธิการ และได้มีมติเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2492 ให้จัดตั้งหน่วยงานเพื่อประสานงานกับยูเนสโก คือสำนักเลขาธิการคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม แห่งสหประชาชาติ ตั้งอยู่ที่กองการสัมพันธ์ต่างประเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นสำนักความสัมพันธ์ต่างประเทศ) โดยหน่วยงานดังกล่าวจะทำหน้าที่เป็นหน่วยประสานงานในระดับชาติของกิจกรรมที่อยู่ในขอบข่ายงานของยูเนสโก ทั้ง 5 สาขา คือ การศึกษา วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ และสื่อสารมวลชน ซึ่งในทางปฏิบัติ ได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการต่าง ๆ เพื่อปฏิบัติงานเฉพาะด้านตามภารกิจและความชำนาญตามสาขางานของยูเนสโก

• ที่ตั้งของสำนักงานส่วนภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกของยูเนสโก

                   ในปี 2504 คณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติให้องค์การจัดตั้งสำนักงานส่วนภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกที่ประเทศไทย และได้สร้างอาคารดาราคาร (อาคารหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล) เพื่อใช้เป็นที่ตั้งสำนักงานร่วมกับสำนักเลขาธิการซีมีโอด้วย ต่อมาในปี 2525 ได้มีการจัดตั้งสำนักงานคณะผู้แทนถาวรไทยประจำ ณ สำนักงานใหญ่องค์การยูเนสโก กรุงปารีส โดยมีเอกอัครราชทูต ณ กรุงปารีส เป็นผู้แทนถาวรไทยประจำยูเนสโก ส่วนกระทรวงศึกษาธิการได้จัดส่งนักวิชาการศึกษามาประจำที่สำนักงานเพื่อทำหน้าที่รองผู้แทนถาวรไทยประจำยูเนสโก (ประเทศไทยเคยปิดสำนักงานชั่วคราว ในปี 2540 เนื่องจากประสบภาวะเศรษฐกิจ) ทั้งนี้ เนื่องจากองค์การยูเนสโกเป็นองค์การด้านพุทธิปัญญา ไม่ใช่องค์การที่ให้ความช่วยเหลือด้านเงินกู้หรือเงินให้เปล่า ดังนั้น ผลตอบแทนที่ได้รับจากยูเนสโกจะเป็นไปในรูปแนวความคิดด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ และสื่อสารมวลชน ที่ก้าวหน้าจากการวิจัยหรือผลการประชุมปรึกษาหารือระดมความคิดที่ยูเนสโกจัดขึ้นเพื่อจุดประกายความคิด ดังนั้นประโยชน์ของยูเนสโกจึงไม่สามารถคำนวณเป็นเม็ดเงินได้ทั้งหมด