การเรียนรู้ตามอัธยาศัย คืออะไร
การเรียนรู้ตามอัธยาศัยเป็นรูปแบบการเรียนรู้ ซึ่งเกิดจากความต้องการและความสนใจของแต่ละบุคคล ผู้เรียนต้องเรียนรู้ในสิ่งที่เป็นประโยชน์กับชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการเรียนโดยวิธีการบังคับหรือเรียนตามความสนใจก็ตาม เนื่องจากโลกได้เปลี่ยนแปลงจากสังคมอุตสาหกรรมไปสู่สังคมยุคข้อมูลข่าวสาร การเรียนรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตจึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง ผู้ใหญ่และเด็กจึงต้องให้เวลากับการเรียนมากขึ้น ซึ่งมิใช่เฉพาะแค่ในชั้นเรียนหรือการทำงานเท่านั้น แต่เป็นการใช้เวลาเรียนรู้อยู่ที่บ้าน เรียนหลังจากเลิกงานหรือเรียนในวันหยุดสุดสัปดาห์ การเรียนรู้ตามอัธยาศัยจึงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของการศึกษาตลอดชีวิต การเรียนรู้จาก internet การเรียนรู้จากเอกสารโดยการสนทนากลุ่ม การเรียนรู้จากการดูข่าวสารที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากโทรทัศน์ การตรวจสอบข้อมูลจากหนังสือในห้องสมุด หรือการเข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์กับเพื่อนๆ และครอบครัว สิ่งที่กล่าวมานี้ ล้วนเป็นตัวอย่างของการศึกษาตามอัธยาศัยทั้งสิ้น การเรียนรู้ตามอัธยาศัยจึงเป็นวิธีการที่สำคัญ ซึ่งจะช่วยให้ประชาชนได้เรียนรู้และเข้าใจยิ่งขึ้นเกี่ยวกับความเป็นไปของโลกและการเรียนรู้นวตกรรมใหม่ๆ สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ และเป็นข้อมูลบันทึกไว้เป็นประวัติศาสตร์
แนวคิดสำคัญของการเรียนรู้ตามอัธยาศัย
ในฐานะที่เราเป็นคนหนึ่งในสังคม เราจำเป็นต้องยอมรับความรู้และความสำเร็จของบุคคลซึ่งได้เรียนรู้นอกเหนือจากในโรงเรียนหรือสถานที่ทำงาน เช่น การเรียนรู้จากพิพิธภัณฑ์ ห้องสมุด internet โทรทัศน์ ภาพยนตร์ หนังสือ หนังสือพิมพ์ วิทยุและนิตยสาร สิ่งที่กล่าวมานี้ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้ตามอัธยาศัยทั้งสิ้น
“การเรียนรู้ตามอัธยาศัย” เป็นรูปแบบของการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับคน เป็นการเรียนรู้ด้วยตนเองตามความต้องการและความสนใจของแต่ละบุคคล การเรียนรู้ตามอัธยาศัยจึงเป็นการเรียนรู้ที่ให้ประโยชน์และมีคุณค่าเหมือนกับการเรียนรู้ในโรงเรียนและสถานที่ทำงานและจะดียิ่งขึ้น เพราะคนสามารถกำหนดสิ่งที่ต้องการเรียน และวิธีการในการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โดยสามารถกำหนดเนื้อหาและรูปแบบที่เหมาะสมกับตนเองได้ ยกตัวอย่าง เช่น หากเขาต้องการเรียนวิชาศิลปะ เขาก็สามารถไปเรียนที่พิพิธภัณฑ์ทางศิลปะ หรือยืมหนังสือเกี่ยวกับศิลปะมาอ่านที่บ้าน หรือหากเขาต้องการเรียนเกี่ยวกับธรรมชาติวิทยา เขาก็สามารถไปที่สวนสาธารณะประจำรัฐ ประจำภาคหรือประจำชาติได้
การเรียนรู้ตามอัธยาศัย จึงเกี่ยวข้องกับคนทุกผู้ ทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นวัยเด็ก วัยรุ่น วัยกลางคนหรือผู้สูงอายุ
นันฐินี ศรีธัญญา ผู้แปลและเรียบเรียง
