‘ตั้งคำถามโดนใจ’ กลยุทธ์พิชิตเด็กเงียบ
เรื่อง ...สมพร ชัยฤกษ์
โรงเรียนวัดบางพลับ จังหวัดสมุทรสงคราม

      ฉันเป็นครูสอนวิชาภาษาไทยระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มากว่า 20 ปีแล้ว วิธีการสอนที่ชอบนำมาใช้มากคือ  สอนโดยใช้คำถามนำเหตุผลที่ชอบวิธีการสอนนี้เพราะนักเรียนส่วนใหญ่จะขาดทักษะการคิด ทำให้เวลาตอบคำถามจะตอบเพียงคำตอบเดียว และคำตอบส่วนใหญ่มักซ้ำๆ กัน แต่เมื่อฉันปรับเปลี่ยนวิธีการสอนใช้คำถามนำมาลองถามนักเรียน ผลปรากฏว่า เด็กๆ เริ่มตอบคำถามได้มากขึ้น และคำตอบไม่ซ้ำกัน แสดงให้เห็นว่าคำถามที่ข้าพเจ้านำมาสอนนี้สามารถกระตุ้นให้นักเรียนเกิดกระบวนการคิดหาคำตอบได้ดีขึ้น

      สำหรับขั้นตอนการจัดการเรียนการสอนนั้น ฉันจะจัดไปตามปกติ โดยเริ่มจากการศึกษาสาระการเรียนรู้ กำหนดเนื้อหาสาระและกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียนบรรลุตามผลที่คาดหวัง จากนั้นก็เขียนแผนการเรียนรู้แล้วนำมาสอน แต่สิ่งสำคัญอยู่ตรงการตั้งคำถาม จากประสบการณ์เท่าที่ผ่านมานั้น ถ้าชั่วโมงใดฉันเตรียมคำถามไปน้อยจะไม่สามารถดึงความสนใจของนักเรียนให้เข้ามามีส่วนร่วมในชั่วโมงเรียนได้ ฉันจึงต้องเตรียมคำถามให้มาก ให้โดนใจเด็ก ยั่วให้เขาตอบ และค่อยๆ ถามไปสู่บทเรียนที่ต้องการ เรื่องที่นำมาสอน ฉันจะตั้งชื่อเรื่องให้แปลกๆ สะกิดใจนักเรียน และเป็นปัญหาชวนคิด  เช่น โฆษณาฮาเฮ คำถามจะต้องเริ่มจากสิ่งใกล้ตัวนักเรียน โดยถือหลักว่า

   1.ถามเพื่อเชื่อมโยงประสบการณ์เดิม

   2.ถามเพื่อสร้างประสบการณ์ใหม่

   3.ถามเพื่อกระตุ้นให้คิดค้นหาคำตอบ

   4.ถามเพื่อกระตุ้นให้คิดสร้างชิ้นงาน

   5.ถามเพื่อสรุปองค์ความรู้

       คำถามที่ถามจะต้องเริ่มจากคำถามง่ายๆ ก่อน แล้วค่อยถามโยงเข้าสู่เรื่องที่ต้องการรู้เช่น ในเรื่องโฆษณาฮาเฮนั้น ข้าพเจ้าจะตั้งคำถามว่า

   1.ใครเคยเห็นหรือได้ยินโฆษณาบ้าง

   2.นักเรียนเคยเห็นหรือได้ยินจากที่ใด เล่าให้เพื่อนๆ ฟัง

   3.ทำไมต้องมีการโฆษณาสินค้า

   4.เราได้อะไรจากการโฆษณาสินค้า

   5.สำนวนที่ใช้ในการโฆษณาเป็นอย่างไร

   6.นักเรียนจำคำโฆษณาอะไรได้บ้าง จงยกตัวอย่าง

   7.ทำไมคำโฆษณานั้นจึงจดจำได้ง่าย

   8.หลักการในการเขียนคำโฆษณามีอะไรบ้าง นักเรียนศึกษาจากบทเรียน

   9.เมื่อศึกษาความรู้จากบทเรียนแล้ว นักเรียนสรุปองค์ความรู้ได้ว่าอย่างไร

   10.นักเรียนเขียนคำโฆษณาสินค้า คนละ 1 ชิ้น

      จะเห็นได้ว่า นักเรียนทุกคนจะสามารถตอบคำถามได้ตามที่ตนมีประสบการณ์ และที่สำคัญที่สุดคือ นักเรียนบางคนที่ไม่กล้าตอบคำถามกลับเข้ามามีส่วนร่วมสนุกกับเพื่อนๆ ในชั้นเรียนด้วย เมื่อเขามีโอกาสแสดงความสามารถออกมาให้เป็นที่ยอมรับของเพื่อนและครูได้ครั้งหนึ่งนั้น ก็ย่อมมีครั้งที่สอง สาม และครั้งต่อมาอีก นี่แหล่ะคือเสน่ห์ของการสอนโดยใช้คำถามนำ การตั้งคำถามนำเป็นการฝึกทักษะการคิด ทั้งผู้เรียนและผู้สอน โดยเฉพาะผู้สอนจะต้องฝึกตั้งคำถามบ่อยๆ จะช่วยให้ถามได้คล่องแคล่วเวลาสอนจะไม่ติดขัด การตั้งคำถามนำเป็นวิธีที่สามารถสอนได้ทุกวิชาและทุกชั้นเรียน 
 
ที่มา : http://www.newschool.in.th